Muzealne smaczki 1/2020. Wazonik Franciszka Necla (1869–1935)
Muzealne smaczki 1/2020
Wazonik Franciszka Necla (1869–1935)
Prezentowany wazonik należy do rzadkich przykładów wzornictwa stosowanego przez Franciszka Necla i należy do jego prac wykonanych najprawdopodobniej w latach 20. XX w. Świadczy o tym odcisk stempla umieszczony na podstawie wazonu: „Ceramika Kaszubska Chmielno-Pomorze Fr. Necel”. Widać tu wyraźną inspirację ornamentacją kaszubskiej sztuki ludowej stosowanej dawniej w malarstwie na skrzyniach i meblach oraz hafcie kaszubskim, który wykreowała Teodora Gulgowska.
Wazonik powstał prawdopodobnie przed ukształtowaniem się jednolitego kanonu wzornictwa, jaki Necel stworzył dla swoich wyrobów – czyli znanymi i stosowanymi do dzisiaj motywami: różdżki bzu, rybiej łuski, tulipana, wianka kaszubskiego, lilii, gwiazdy. Zastosowane na tym wyrobie zdobnictwo prezentuje poszukiwania Franciszka Necla w kreowaniu kaszubskiej sztuki ludowej. Jego warsztat w Chmielnie na przestrzeni 100 lat, stał się, dzięki oryginalnemu, odwołującemu się do tradycji regionu wzornictwu, jedną z najbardziej rozpoznawalnych marek kaszubskiej sztuki użytkowej.
Benita Grzenkowicz-Ropela
Mùzealné smaczczi 1/2020
Wazónk Frãcëszka Necla (1869–1935)
Prezentowóny wazónk je rzôdczim przëtrôfkã mòdła, jaczé stosowôł Frãcëszk Necel a słëchô do jegò dokôzów, jaczé bëłë méśt zrobioné w 20. latach XX stolata. Swiôdczi ò tim sztãpel pòd spódkã wazónkù: „Ceramika Kaszubska Chmielno-Pomorze Fr. Necel”. Kò widzec tuwò je jinspiracjã òrnamentacją kaszëbsczégò lëdowégò kùńsztu, jakô bëła przódzy wëzwëskónô w malarstwie na skrzëniach a méblach a téż kaszëbsczim wësziwie, chtëren béł òbmëszlony a rozkòscérzony bez Téòdorã Gùlgòwską.
Wazónk mést pòwstôł przed ùsztôłtowanim sã jednolitégò kanonu wzorów, jaczi Necel òbmëslił dlô swòjich statków, to je znónyma ë wëzwëskiwónyma do dzysdnia mòtiwama: różdżczi bzu, naribkù, tëlpë, kaszëbsczégò wiónka, lilëji, gwiôzdë. Zdobieniô, jaczé są widzec na nym statkù, są òbrazã stegnë, jaką szedł Frãcëszk Necel w kreòwanim kaszëbsczégò lëdowégò kùńsztu. Jegò warstat w Chmielnie òbez 100 lat, stôł sã, dzãka òriginalnym, wëzwëskiwónym w tradicje regionu wzoróm, jedną z nôbarżi rozpòznôwónëch marków kaszëbsczégò ùżëtkòwégò kùńsztu.
dolm. R. Drzéżdżón
