Dział Muzyki
Dział Muzyki Muzeum Piśmiennictwa i Muzyki Kaszubsko-Pomorskiej w Wejherowie zajmuje się badaniem kultury muzycznej Kaszub i Pomorza. Gromadzi, scala, opracowuje i upowszechnia osiągnięcia muzyczne dawnych oraz współczesnych twórców regionu. Zbiory muzyczne obejmują materiały drukowane i rękopiśmienne oraz instrumenty muzyczne. Do najstarszych zabytków należą starodruki z II poł. XVI w. śpiewniki 1-głosowe na tenor lub alt w j. łacińskim, wydane w Norymberdze, Monachium, Dreźnie i Królewcu, a pochodzące z Gdańska (z Kościoła Mariackiego) i Elbląga. Ważną pozycją jest reprint (wyd. przez Reinholda Olescha w 1958r.) jednego z najstarszych druków kaszubskich dzieła Szymona Krofeya Duchowne Piesnie D. Marcina Luthera ÿ ÿnszich naboznich mężow (...). Drukowano w Gdańsku przez Jakuba Rhode Roku Pańskiego 1586, którego jedyny oryginał przechowywany jest w Gryfii. Odrębną grupę stanowią starodruki w j. niemieckim, zawierające utwory J. Mulhusa, E. Hochedla, J. G. Nolmanna oraz kompozytorów gdańskich Johanna Freisslicha i Friedricha Christiana Mohrheima. Zachowane są też śpiewniki z muzyką kościelną Pomorza, wydane w XVII i XVIII wieku. W postaci kserokopii przechowywana jest opera dwóch aktach Józefa Wybickiego Kmiotek, drukowana w Poznaniu w 1788 roku.
Muzeum posiada spuściznę kompozytorską twórców związanych z Pomorzem, m.in. Jana Michała Wieczorka (w tym partyturę opery Jan z Kolna z librettem Leona Roppla) i Lubimira Szopińskiego. Pokaźną kolekcję stanowią rękopisy pieśni Jana Trepczyka wraz z ich późniejszymi opracowaniami autorstwa Juliusza Mowińskiego. W zbiorach muzealnych pozostają unikatowe Tusze kalwaryjskie na orkiestrę dętą, zebrane i opracowane przez Alfonsa Patera. Muzeum przechowuje także niektóre zapisy muzyczno-tekstowe pieśni, zgromadzone podczas Akcji Zbierania Folkloru Muzycznego na Pomorzu (1950-52). Wśród materiałów nutowych znajdują się utwory kompozytorów ogólnopolskich inspirowane muzyką kaszubską.
Różnorodny charakter mają zbiory dwóch znanych kaszubskich folklorystów Władysława Kirsteina i Pawła Szefki. Obok zapisów nutowych znajdują się w nich materiały sceniczne obrazujące zwyczaje i obrzędowość regionu oraz bogate materiały ikonograficzne związane z dawnymi instrumentami muzycznymi Pomorza, Kaszubskiego i Gdańskiego Okręgu Śpiewaczego z przełomu XIX/XX w., zawierająca liczne plakaty, afisze, zaproszenie i zdjęcia.
Cały czas sukcesywnie prowadzone są badania terenowe w celu dokumentacji i popularyzacji autentycznych wartości tradycji muzyki Kaszub, poprzez rejestrację fonograficzną i fotograficzną ostatnich żyjących jeszcze Mohikanów kaszubszczyzny. Niniejszy materiał przyczynia się do ocalenia i propagowania zabytków muzyki ludowej, co ma znaczenie dla edukacji regionalnej i budowania poczucia więzi kulturowej.
W ramach Działu Muzyki powstała stała wystawa pt. Muzyczne instrumenty Kaszub. Ekspozycja ukazuje różnorodne przeznaczenie instrumentów muzycznych, pochodzących w większości z pracowni lokalnych twórców ludowych.
Obok tradycyjnych skrzypiec występują wśród nich tzw. instrumenty zabawki wykonane przez dzieci (np. kołatka, czy berło pasterskie), instrumenty o funkcji obrzędowej (np. klekotka, czy puzówka), pasterskiej i sygnalizacyjnej (np. bazuna, czy ryńczyk) oraz inne, tworzące skład współczesnej kaszubskiej kapeli ludowej (np. burczybas, czy diabelskie skrzypce).
Ekspozycji towarzyszy wizualizacja kapeli ludowej. Swoistą atrakcją jest fakt, iż każdy zwiedzający sam może spróbować swoich sił na wybranym instrumencie. Aby przybliżyć zwiedzającym problematykę muzyczną, przewidziano wydanie katalogu eksponatów wraz z płytą zawierającą nagrania poszczególnych instrumentów.
Oprócz tego organizowane są wystawy czasowe związane z rokiem liturgiczno-obrzędowym, jak też wystawy monograficzne artystów Kaszub i Pomorza.