Dekret Bieruta i wzãlë, tu na Pòmòrzu, refòrma rolnô.
Co mie jeszcze denerwùje, to, no denerwùje mie, że na przikład béł dekret Bieruta. Dekret Bieruta i wzãlë, tu na Pòmòrzu, refòrma rolnô. Refòrma rolnô to je poważnô rzecz, refòrma rolnô i dekret Bieruta. I wzãlë tim, co mielë pònad 100 hektarów piôskù, zemi, tu na Pomorzu. Ti, co mielë 99 pòwierzchni, tim nic nie wzãlë, a ti, co mielë pònad 100, jeden ar, tim wszëskò zabralë. Wie pani, wszëskò zabralë. I jeszcze nie dosc to òni ni mòglë mieszkac tam! Na sëłã jich wërzucëlë. Swòje własné mieszkanié, pani. To bëło według mie krziwdzącé. […] Kòscołowi òddalë, tak. Żëdóm òddalë, a ti biédoce nie òddalë. […] Jeszcze nié, że wëgnalë, ale bëdło, kònie, wszëskò wzãlë jima. Jak kłótnie bëłë, pani, a jedny, pani, na sëłã nie szlë. Té jich już trochã bralë, ale, jak ju zupełnie stôri bëlë, to jak chtos tam béł taczi rozëmniészi z ti władzë, ta pòlicjô, co przëszła, no té òstawielë, pani, tegò. To zależało òd człowieka. Në i tak pòzni dużo tam zrobielë, bò chto chcôł ze swòjégò jic.
Kaszubski Spichlerz Pamięci, projekt, który zainicjowany został dzięki dofinansowaniu ze środków Muzeum Historii Polski w ramach programu „Patriotyzm Jutra”, i który prowadzony jest przez Muzeum Piśmiennictwa i Muzyki Kaszubsko-Pomorskiej w Wejherowie, prezentuje wspomnienia Franciszka Szredera z Lubaszek.
Franciszek Szreder urodził się 16 kwietnia 1934 roku w Kłącznie. W 1960 roku rozpoczął pracę na stanowisku leśniczego, które piastował do emerytury. Jego rodzina zaangażowana była w działalność Związku Polaków w Niemczech, za co ojciec został skazany na karę śmierci w Berlinie.
Bohater Kaszubskiego Spichlerza Pamięci dzieli się opowieściami, które dotyczą realiów edukacji szkolnej w czasie II wojny światowej oraz po jej zakończeniu. Opowiada o dekrecie Bieruta i reformie rolnej bardzo krzywdzącej dla wielu Kaszubów, którzy zmuszeni byli często opuścić majątek rodzinny przekazywany z dziada pradziada. Wspomina osobę księdza Antoniego Peplińskiego, swoje pobyty w Czarnowie, przybliżając historię rodziny. Mówi także o Annie Łajming oraz dramacie „Hanka sã żeni”, który był odgrywany przez młodzież szkolną.
Opowieści są już dostępne na stronie projektu. Zapraszamy do odwiedzania strony Kaszubskiego Spichlerza Pamięci!
https://spichlerzkaszubski.pl/page/k_posts/franciszek-ludwika-szreder-88.php
